Με αφορμή την έκδοση του 2ου τεύχους του περιοδικού «Thinking Abyss» με αφιέρωμα «Η Gen Z στην Παγκόσμια Δίνη της Κάλπης» και συγκεκριμένα την συγγραφή άρθρου για την εκλογική συμπεριφορά των νέων με τις εκλογές στην Μεγάλη Βρετανία το 2024, συνομίλησα για το ζήτημα με τον Άγγελο Χρυσόγελο – Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο Λονδίνου και κάτοχο Jean Monnet στο Κέντρο Robert Schuman για Ανώτερες Σπουδές στο Ευρωπαικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Παρακάτω η πλήρης συνέντευξη.
- Ποια ήταν η πολιτική συγκυρία στην Βρετανία που προηγήθηκε και καθόρισε το αποτέλεσμα των εκλογών τον Ιούλιο του 2024;
Καθοριστικό ρόλο για το αποτέλεσμα των Βρετανικών εκλογών είχε η κυριαρχία του Συντηρητικού Κόμματος για δεκατέσσερα (14) συναπτά έτη στην διακυβέρνηση της χώρας. Το εκλογικό σύστημα της Βρετανίας δεν επιτρέπει εύκολα την εναλλαγή κομμάτων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η αλλαγή παίρνει χρόνο. Ωστόσο, μια σειρά κακής διαχείρισης κρίσεων, όπως οι πολιτικές λιτότητας στην χώρα, κακή προετοιμασία και διαχείριση της κρίσης του covid σε συνδυασμό από μια σειρά οικονομικών σκανδάλων και ατασθαλιών που άγγιζαν κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, οδήγησαν το κόμμα των Συντηρητικών στην έξοδο από την εξουσία. Δυστυχώς, το κόμμα των Εργατικών δεν αποτέλεσε ουσιαστική πολιτική αλλαγή, περισσότερο μια εναλλακτική μορφή διαχείρισης των υποθέσεων της Βρετανίας.
- Ποια είναι η ενασχόληση των νέων με την πολιτική και με ποιους τρόπους εκφράζεται;
Παρατηρείται το φαινόμενο οι νέοι βρετανοί και βρετανίδες να αμφισβητούν τις παραδοσιακές μορφές πολιτικής οργάνωσης, δηλαδή την οργάνωση σε ένα κόμμα με ιεραρχική δομή από πάνω προς τα κάτω μέσω συγκεκριμένων οργάνων και διαδικασιών, ή την οργάνωση σε έναν συνδικαλιστικό φορέα εργασίας. Τα νεαρά άτομα που είναι οργανωμένα σε κόμματα που ακολουθούν μια παραδοσιακή μορφή λειτουργίας, συνήθως βρίσκονται ιδεολογικά και πολιτικά στις πιο ριζοσπαστικές πτέρυγες των κομμάτων τους. Η πλειοψηφία που δραστηριοποιείται, εμπλέκεται πολιτικά και οργανωτικά σε κινήματα και συλλογικότητες που ασχολούνται με ταυτοτικά ζητήματα όπως το φύλο, ο ρατσισμός, τα ΛΟΑΤΚΙ+ και το περιβάλλον, θέματα που έχουν μια χαλαρή οργανωτική δομή και αφορούν περισσότερο την καθημερινότητα τους.
- Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι και οι νέες Βρετανοί και Βρετανίδες και ποια συναισθήματα αναπτύσσουν απέναντι στις αδυναμίες της Βρετανικής Κοινωνίας;
Η οικονομική κατάσταση που υπάρχει στην Βρετανία είναι άκρως προβληματική σε μια σειρά από τομείς. Αρχικά, η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η εφαρμογή σκληρών μέτρων λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων δημοσίων υπηρεσιών (φως, νερό, τηλέφωνο) από την κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών και Φιλελεύθερων οδήγησε στην πτώση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών και έπληξε κυρίως τους νέους, με τα ποσοστά ανεργίας να αυξάνονται σημαντικά και παράλληλα να αυξάνονται και τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια. Η αύξηση των μεταναστών λόγω αναζήτησης εργασίας, αλλά και προσφύγων λόγω των πολέμων, ενίσχυσε την οικονομική ανασφάλεια των νέων ανθρώπων υπό το πλαίσιο του ανταγωνισμού για μια θέση εργασίας. Τα προβλήματα αυτά συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τους Βρετανούς και τις Βρετανίδες, αφού η χώρα δεν παράγει και υπάρχει έλλειψη επενδύσεων και συρρίκνωση του κοινωνικού κράτος. Εν ολίγοις, το υπάρχον νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο χωρίς όμως να υπάρχει προοπτική αντικατάστασης του.
- Ποια είναι η εκλογική συμπεριφορά των νέων απέναντι στα πολιτικά κόμματα της χώρας και πώς τα κόμματα απαντάνε στις ανάγκες τους;
Η εκλογική συμπεριφορά των νέων εξαρτάται από κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα το Συντηρητικό Κόμμα «αιμορραγεί» στις ηλικίες 18-24 ενώ κυριαρχεί στις ηλικίες άνω των 65. Την ίδια στιγμή εμφανίζει ξεκάθαρη δυναμική η άκρα δεξιά, η οποία εισχωρεί στις ηλικίες 18-24 εκμεταλλευομένη την οικονομική ανασφάλεια και τον φόβο των νέων ανθρώπων, αλλά και σε περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες μειονοτήτων. Αντίθετα, νέοι προερχόμενοι από την αστική και μεσοαστική τάξη είναι περισσότερο προοδευτικοί και ριζοσπαστικοί και η ψήφος τους κατευθύνεται σε κόμματα όπως το Εργατικό ή οι Πράσινοι. Συνεπώς, η σχέση μεταξύ κοινωνικής ομάδας και τάξης, αλλά και τα ατομικά χαρακτηριστικά επηρεάζουν σημαντικά την εκλογική συμπεριφορά των νεών. Το κομματικό σύστημα εμφανίζει μια αδυναμία να απαντήσει στις ανάγκες και στα προβλήματα των νεών ανθρώπων καθώς δεν έρχεται σε επαφή μαζί τους, ώστε να χαράξει μια πολιτική που να τους ενέχει και εστιάζει σε διαφορετικά ακροατήρια, κρίσιμα για την εκλογική επιτυχία τους.
-Ποια ήταν η αντίδραση των νέων απέναντι στον πόλεμο στην Γάζα και σε ποιόν βαθμό επηρέασε την πολιτική τους αντίληψη και κατ' επέκταση την ψήφο τους στις εκλογές;
Οι νέοι συμμετείχαν ενεργά στις διαμαρτυρίες εναντίον του πολέμου στην Γάζα που οργανώθηκαν σε όλη την χώρα. Οι διαμαρτυρίες υποστηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό από μουσουλμανικές και αντιρατσιστικές συλλογικότητες με έντονο το αραβικό στοιχείο μέσα σε αυτές. Οι φοιτητικές διαμαρτυρίες που οργανώθηκαν, πολλές εκ των οποίων αργότερα μετατράπηκαν σε καταλήψεις, αποτέλεσαν σε μικρότερο βαθμό κινητήρια δύναμη, με σαφή ωστόσο πολιτικά χαρακτηριστικά. Η αντίθεση των νέων απέναντι στον πόλεμο στην Γάζα πήρε κινηματικά χαρακτηριστικά έξω από τους πανεπιστημιακούς χώρους, όπου νέοι φοιτητές συναντήθηκαν με νέους Άραβες μουσουλμάνους των τοπικών κοινοτήτων, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου το φοιτητικό κίνημα λειτούργησε καταλυτικά για την μαζικοποίηση του στην ευρύτερη κοινωνία. Εκλογικά η αντίδραση των νέων διοχετεύθηκε είτε σε μικρά κόμματα με φιλοπαλαιστινιακή θέση, όπως οι Πράσινοι, απευθυνόμενα σε μεσοαστούς προοδευτικούς φοιτητές, είτε σε ανεξάρτητους υποψήφιους αραβικής καταγωγής υπέρ των Παλαιστινίων με στόχο τον μεγάλο αριθμό Αράβων στις τοπικές κοινότητες.
-Ποιες προκλήσεις θα αντιμετωπίσουν οι νέοι/ νέες στην σύγχρονη βρετανική πραγματικότητα; Πώς αυτές θα επηρεάσουν την πολιτική τους στάση και πως θα αντιμετωπιστούν από το Βρετανικό πολιτικό σύστημα;
Οι νέοι στην Βρετανία θα βρεθούν αντιμέτωποι με τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην καθημερινή τους ζωή και την ανάγκη να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η απειλή αυτή και για τις μελλοντικές γενιές. Η πράσινη ατζέντα μπορεί να δημιουργήσει ένα πλαίσιο ευρύτερων συναινέσεων για δράση από όλο το πολιτικό σύστημα. Όσον αφορά την βιωσιμότητα του παρόντος οικονομικού μοντέλου, δεν φαίνεται να υπάρχει η θέληση, αλλά και η ικανότητα να βρεθεί μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση και αυτή να υλοποιηθεί από την στιγμή που το νεοφιλελεύθερο μοντέλο βρίσκεται σε αδιέξοδο. Το αδιέξοδο αυτό δημιουργεί την συνθήκη για μια μεγαλύτερη περίοδο παρατεταμένης κρίσης, όχι μόνο οικονομικής, αλλά, πλέον, και πολιτικής.
Comments