Σε μία περίοδο που η χώρα κατρακυλά, υπό διάλυση, από τον έναν Αρμαγεδδών στον επόμενο και με ένα μείγμα οργής και απογοήτευσης προς το πολιτικό προσωπικό να μας κατακλύζει για ακόμη μία φορά, την εμφάνισή του στον δημόσιο διάλογο κάνει και το φαινόμενο Κασσελάκη. Πρόκειται για μία πικάντικη νότα που το πολιτικό ρεπορτάζ ίσως να φοβόταν πως θα του έλειπε μετά τις εκλογές του Ιουνίου. Χιουμοριστική, ενοχλητική, ελπιδοφόρα ή προσβλητική, η νότα αυτή εκλήφθηκε ποικιλοτρόπως από διάφορες κατηγορίες κοινού· το σίγουρο, πάντως, είναι ότι ακούστηκε. Τόσο, ώστε ο άγνωστος μέχρι πρότινος εφοπλιστής εξ Αμερικής να βρίσκεται μία ανάσα πριν ηγηθεί του μεγαλύτερου αντιπολιτευτικού κόμματος εντός της ελληνικής βουλής. Και μάλιστα ρίχνοντας σχεδόν 10% στο φαβορί της κούρσας διαδοχής, την Έφη Αχτσιόγλου. Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή.
Με λένε Νόντυ παιδάκια μου καλά!
Στις 29 Αυγούστου, λοιπόν, ούτε δύο εβδομάδες πριν την ημέρα της ανάδειξης προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ (που αργότερα αναβλήθηκε λόγω των καταστροφών στην Θεσσαλία) και μόλις τέσσερις ημέρες πριν το συνέδριο του κόμματος που επικυρώνει τις υποψηφιότητες, o Στέφανος Κασσελάκης ανακοινώνει την συμμετοχή του στην κούρσα διαδοχής με βίντεο στα social του. Το βίντεο γίνεται γρήγορα viral (τουλάχιστον στα πλαίσια του ελληνικού πολιτικού ρεπορτάζ), αναπαράγεται από όλα τα κανάλια πανελλήνιας εμβέλειας και δημοσιογράφοι ζητούν το σχόλιο κάθε καλεσμένου, ανεξαρτήτως της πολιτικής του προέλευσης.
Από σκηνοθετικής και επικοινωνιακής πλευράς, με τα όσα λίγα έχω μάθει στην σχόλη έως τώρα, κατά γενική ομολογία αλλά και εκ του αποτελέσματος, πρόκειται για καταπληκτική δουλεία. Ο Στέφανος αναδύεται από ένα μαύρο φόντο, όχι κόκκινο, μοβ ή άλλο που έχει χρησιμοποιήσει πρόσφατα σε επικοινωνιακές καμπάνιες η παράταξη. Γιατί; Διότι, όπως υπογραμμίζει στην συνέχεια, δεν έχει κανένα κομματικό παρελθόν, κάτι που έχει σημασιοδοτηθεί αρνητικά στη συνείδηση του μέσου, απολιτίκ (όχι με την κακή έννοια απαραίτητα, αλλά κυρίως με την έλλειψη προσκόλλησης σε μία ιδεολογία) Έλληνα πολίτη, που από τα κόμματα "δεν έχει δει χαΐρι".
Αυτήν την εικόνα καθαρότητας, εντιμότητας και ειλικρίνειας επιχειρεί να οικοδομήσει κλιμακωτά στην πορεία του βίντεο ο Στέφανος, διηγούμενος την ζωή του σε προσωπικό ύφος και τόνο. Σε αυτά προσθέτει μία γεύση θυματοποίησης ("Το παραδικαστικό κύκλωμα χτύπησε τους γονείς μου και τους πήρε ό,τι είχαν και δεν είχαν", "στα 14 μου βρέθηκα μόνος μου στην Αμερική. Όχι για πολυτέλεια. Από ανάγκη") αλλά και το βασικότερο, ένα άρωμα επιτυχίας ("στα 21 μου και εν μέσω οικονομικής κρίσης, βρήκα δουλειά στην Goldman Sachs", υποτροφίες και είσοδος στον εφοπλιστικό κλάδο). Αυτό το success story θα αντιπαραβάλει στην συνέχεια ως βασικό του όπλο απέναντι στους άριστους δεξιούς και τον Κυριάκο Μητσοτάκη που κέρδισε σε μαθηματικούς διαγωνισμούς και από τους οποίους μιλάει καλύτερα αγγλικά. Με τον τρόπο αυτό βέβαια αφήνει να εννοηθεί πως υπερέχει έναντι των συνυποψηφίων του στο κόμμα χωρίς καν να τους αναφέρει, θέτοντας εξαρχής ως κύριο αντίπαλο τον νυν πρωθυπουργό.
Δεν κουράζω άλλο με σημειολογικές αναλύσεις, πάμε στην ουσία. Ναι, ο μονόλογος του Στέφανου είναι χτισμένος έτσι ώστε να προκαλέσει ελπίδα και ενθουσιασμό, παρόλα αυτά υφίστανται σημαντικά κενά στο success story. Τόσο εξόφθαλμα που αναρωτιέται κανείς αν υποτίμησε τόσο το ακροατήριό του, που του απευθύνεται ως δεύτερος Νόντυ της πολιτικής μοιράζοντας ελπίδα αντί για παιχνίδια, ή τα άφησε επίτηδες για να εκβιάσει τη δημοσιότητα ακόμη περισσότερο. Και κρίνοντας από την έως τώρα πορεία του, που αναντίρρητα είναι πετυχημένη σε προσωπικό επίπεδο, κλίνω προς το δεύτερο.
Παραδικαστικό κύκλωμα, προσωπικές εγγυήσεις και άλλες ιστορίες...
Προφανώς αυτά τα κενά που άφησε ο Στέφανος έσπευσε να καλύψει η, δυστυχώς φθίνουσα πλην μαχητική, ερευνητική δημοσιογραφία. Ιδού τι βρήκε: Ο πατέρας του, Θεόδωρος Κασσελάκης, κατόρθωσε να αναλάβει το ελληνικό παράρτημα μίας Ιαπωνικής πολυεθνικής εταιρείας εμπορίας ναυτιλιακών χρωμάτων, που ακούει στο όνομα CASCO ΑΒΕΕ. Ως Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλός της αντιμετώπισε δικαστικές περιπέτειες όταν κατηγορήθηκε από τον συνέταιρό του ότι του παρουσίαζε ανύπαρκτες οικονομικές υποχρεώσεις της εταιρείας με σκοπό να του αποσπά χρήματα. H υπόθεση έφτασε στον Άρειο Πάγο, η απόφαση του οποίου έχει αναρτηθεί δημόσια στη σελίδα του ανωτάτου δικαστηρίου (Απόφαση 330 / 2011, Ε’ Ποινικό Τμήμα).
Πρόκειται περί παραπεμπτικού βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών για απάτη, από κοινού, κατ’ εξακολούθηση, με περιουσιακό όφελος και αντίστοιχη ζημία άνω των 73.000 ευρώ. Επιπλέον, απορρίπτεται ως αβάσιμος στην ουσία ο μοναδικός λόγος της αιτήσεως αναιρέσεως για έλλειψη αιτιολογίας.
Μάλιστα, η απόφαση ανέφερε πως "διαβεβαίωσαν ψευδώς τον εγκαλούντα ότι η πρώτη εγκαλούσα είχε οφειλές σε δύο μεγαλοπρομηθευτές της ύψους 800.000 ευρώ οπότε υπήρχε άμεση ανάγκη χρηματοδότησης της εταιρίας οι κατηγορούμενοι επέδειξαν μια ψευδή λογιστική αποτύπωση (ισοζύγιο). Με τις ψευδείς αυτές παραστάσεις ο εγκαλών πείστηκε και κατέβαλε στις 21-2-2003 ως δάνειο το ποσό των 600.000 ευρώ".
Εν τέλει, πληροφορίες που ανέφερε το MEGA καταλήγουν πως ο Θεόδωρος Κασσελάκης δικαιώθηκε το 2015, έχοντας χάσει εντωμεταξύ την εταιρεία και το σπίτι. Σε ποιο παραδικαστικό κύκλωμα, λοιπόν, αναφέρεται ο Στέφανος; Η μοναδική σύνδεση που εντοπίστηκε με παραδικαστικό κύκλωμα αφορά τον δικηγόρο-συνέταιρο που προσέφυγε κατά του πατέρα του. Ο άνθρωπος αυτός βέβαια δεν καταδικάστηκε για κάτι σχετικό, αλλά είχε σχέσεις με δικαστικό που αποδείχθηκε αργότερα ότι ήταν μπλεγμένος στο κύκλωμα και παραιτήθηκε από το σώμα. Όταν ο ίδιος ο υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ρωτήθηκε σχετικά, αποκρίθηκε πως δεν έχει καμία υποχρέωση να απαντήσει λεπτομερώς.
Και εκεί που αποφασίζει κανείς να το προσπεράσει, αποδεικνύεται ότι και το "μόνος στην Αμερική" είναι σχετικό αφού η μητέρα του κ. Κασσελάκη έπιασε αργότερα δουλειά ως καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο όπου ο ίδιος φοιτούσε με υποτροφία. Έπειτα, ακολουθεί η φράση: "πήρα δάνειο με προσωπική εγγύηση και κατάφερα να μπω στην ποντοπόρο ναυτιλία", δημιουργώντας σε πολλούς το ερώτημα τι προσωπική εγγύηση είναι απαραίτητο να παραθέσεις σε μία τράπεζα ώστε να πάρεις ποσό με το οποίο μπορείς να αγοράσεις πλοίο.
Θετικά στοιχεία και προεργασία
Φυσικά ο Στέφανος Κασσελάκης δεν έπεισε 66.156 άτομα να τον ψηφίσουν με ένα ή περισσότερα βίντεο, εντός δύο εβδομάδων. Ξεκίνησε να λειτουργεί κατά το καλοκαίρι δική του πλατφόρμα επιδιώκοντας άμεση επαφή με τους πολίτες, ακούγοντας τα παράπονα και τις φιλοδοξίες τους και απαντώντας προσωπικά στα μηνύματά τους, ενώ προφανώς ταυτόχρονα έβρισκε τα κατάλληλα ερείσματα εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Σίγουρα, βοήθησε η στήριξη Πολάκη, όμως και αυτή από μόνη της σίγουρα δεν φέρνει αποδοχή της τάξης του 45%. Το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης, αλλά και ο αυξημένος αριθμός συμμετοχής και νέων μελών, δείχνει πως ο Στέφανος κατόρθωσε να εμπνεύσει άτομα τόσο εντός του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο.
Εκτός αυτού, το προσωπικό του προφίλ πέραν των κενών που επισημάνθηκαν προηγουμένως δεν παύει να φέρει ισχυρό αέρα επιτυχίας. Όσες διασυνδέσεις και πλούτο να διαθέτει κανείς στο οικογενειακό του υπόβαθρο, το να δουλέψει στην Μέκκα του καπιταλισμού (aka Goldman Sachs) ή να γίνει εφοπλιστής απαιτεί δεξιότητες, οξύνοια και γνώση που αποκτιούνται με κόπο και όχι από τον καθένα. Η σεξουαλική ταυτότητα, καλώς ή κακώς, παίζει και αυτή ένα ρόλο, από την στιγμή που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί στην εκστρατεία, σε μία εποχή με βασική επιταγή την ένταξη και εκπροσώπηση άλλοτε καταπιεσμένων ομάδων. Τέλος, το νεαρό της ηλικίας και η ενέργεια του Στέφανου θυμίζουν σε πολλούς ένα διαφορετικό version του Αλέξη Τσίπρα με ακαδημαϊκό και επαγγελματικό υπόβαθρο Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ενδεχομένως το πολιτικό σκηνικό της χώρας είχε να υποδεχθεί έναν τέτοιο ροκ-σταρ από το 2015, με την ανάληψη καθηκόντων Υπουργού Οικονομικών από τον Γιάνη Βαρουφάκη, που αντιτάχθηκε στο ευρωπαϊκό κατεστημένο με ένα δερμάτινο μπουφάν και την μηχανή του.
Εσωτερικά πυρά και θεωρία Μεταπολιτικής
Ωστόσο, κάτι που έντονα σχολιάστηκε καθίσταται το γεγονός πως ο άνθρωπος αυτός θα μπορούσε να διεκδικεί κάλλιστα την ηγεσία οποιουδήποτε κόμματος, ακόμη και της Νέας Δημοκρατίας. Έχοντας συνομιλήσει με άτομα εντός του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία και της Νεολαίας της, θεωρούν ότι ο Στέφανος δεν έχει καμία σχέση πολιτισμικά και ανθρωπολογικά με τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έχει φάει τα νιάτα του στις πορείες, τους αγώνες και τα κινήματα, ούτε έχει ζυμωθεί στις θεσμικές διαδικασίες εντός των οργάνων του κόμματος. Δεν επιδιώκει να πείσει τον κόσμο με βασικό όπλο την ιδεολογία ουτε οραματίζεται μία αριστερή σοσιαλιστική κοινωνία. Πρεσβεύει μία καλύτερη διαχείριση εντός συστήματος με προοδευτικό πρόσημο, θυμίζοντας το αμερικανικό δίπολο μεταξύ δημοκρατικών και ρεπουμπλικανών. Λίγο-πολύ περιμένουν πως θα μετατρέψει το ΣΥΡΙΖΑ στους "ομπαμικούς" της Ελλάδας.
Σε αυτήν την κατεύθυνση ασκήθηκε δριμεία κριτική τόσο πριν όσο και μετά τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής από τους κυρίους Τζουμάκα και Τσακαλώτο. Ο πρώτος χαρακτήρισε την υποψηφιότητα Κασσελάκη "παρακμή και εκφυλισμό της πολιτικής" σε συνέντευξή του στο ΣΚΑΙ, ενώ ο τελευταίος αναγκάστηκε να ζητήσει συγνώμη εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ για το σποτ που γύρισε ο Στέφανος στην Μακρόνησο καθώς, όπως είπε "δείχνει έλλειψη γνώσης της Ιστορίας και της Αριστεράς, δείχνει έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης".
"Η μεταπολιτική, δηλαδή η έμφαση στο πρόσωπο, στην εικόνα έχουν διεισδύσει πολύ ακόμη και εκεί που δεν το περιμένει κανείς, έναντι στην ουσία της πολιτικής", δήλωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος αφότου ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της κάλπης της Κυριακής. Η συζήτηση περί μεταπολιτικής αναφέρεται στην μετατόπιση των κριτηρίων ψήφου και τοποθέτησης από την ιδεολογία σε μία στάση απολιτίκ, όπου ρόλο παίζουν περισσότερο πολιτισμικά και ανθρωπομορφικά στοιχεία, όπως αυτά που επισήμανε στις δηλώσεις του ο κ. Τσακαλώτος. Βασική πεποίθηση που εκπροσωπεί την μεταπολιτική στα μάτια των επικριτών της αποτελεί ότι η ουσία της πολιτικής πλέον συνίσταται στην καλή διαχείριση των διαθέσιμων πόρων και όχι στην μάχη ιδεών και στη σύγκρουση συστημικών-αντισυστημικών. Αυτό ακριβώς φοβάται η αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ ότι εκπροσωπεί ο κ. Κασσελάκης.
Επόμενη Κυριακή
Το μόνο που μένει να δούμε είναι το κατά πόσο η επικράτηση Κασσελάκη θα επιβεβαιωθεί την επόμενη Κυριακή και τι εξελίξεις θα φέρει μία τέτοια νίκη στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Τι πιθανότητες έχει η Έφη Αχτσιόγλου να καλύψει τις 10 μονάδες; Υπάρχει ενδεχόμενο διάσπασης; Αποχωρήσεων; Τι πορεία θα ακολουθήσει πολιτικά το κόμμα; Είναι πράγματι σε θέση ο Στέφανος Κασσελάκης να αυξήσει τα ποσοστά του κόμματος και να πρωτοστατήσει σε μία μελλοντική "προοδευτική" (debatable, ίσως ο όρος κεντροαριστερή να ταιριάζει περισσότερο) κυβέρνηση; Ένα είναι σίγουρο: ο Στέφανος δεν έριξε τόσο χρήμα σε προεκλογικά σποτ και πλατφόρμες ούτε ξεκίνησε όλη αυτή διαδικασία ως side-project. Προς χαρά, δυσαρέσκεια, ελπίδα ή χλευαστικό γέλιο μερικών, ήρθε για να μείνει. Και πιθανόν σε μερικές μέρες να είναι σε θέση να δανειστεί την φράση πολιτικού ροκ-σταρ της προηγούμενης δεκαετίας που αναφέραμε παραπάνω, λέγοντας στον σύντροφό του: "αγάπη μου, τους έκλεψα το κόμμα".
Comments