Μετανάστευση: Έγκλημα η Υπεράσπιση των Συνόρων σου;

Τον Μάρτιο του 2020 τα ελληνικά σύνορα βρέθηκαν αντιμέτωπα με μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των τελευταίων ετών. Χιλιάδες μετανάστες συγκεντρώθηκαν στον Έβρο, επιχειρώντας να περάσουν στην Ελλάδα, ενθαρρυμένοι από τις πολιτικές της Τουρκίας. Σύμφωνα με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, καταγράφηκαν πάνω από 50.000 απόπειρες παράνομης εισόδου σε λίγες εβδομάδες. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, η ελληνική κυβέρνηση έλαβε άμεσα μέτρα, ενισχύοντας την ασφάλεια των συνόρων με δυνάμεις της αστυνομίας και του στρατού, ενώ το Λιμενικό Σώμα αύξησε τις περιπολίες στο Αιγαίο για την αποτροπή παράτυπων διελεύσεων.

Η Ελλάδα έχει βρεθεί επανειλημμένα στο επίκεντρο του μεταναστευτικού ζητήματος, καθώς αποτελεί βασικό πέρασμα για όσους επιδιώκουν να φτάσουν στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2022 υποβλήθηκαν στην Ελλάδα 37.362 αιτήσεις ασύλου, με τη μεγαλύτερη μερίδα των αιτούντων να προέρχεται από χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές. Οι ροές αυτές δημιούργησαν προκλήσεις για τις τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπου η ανάγκη διαχείρισης της μετανάστευσης έγινε πιο επιτακτική από ποτέ.

Το Λιμενικό Σώμα της Ελλάδας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της διαχείρισης, επιχειρώντας καθημερινά υπό δύσκολες συνθήκες. Τα στελέχη του καλούνται να αντιμετωπίσουν καταστάσεις υψηλού ρίσκου, ισορροπώντας ανάμεσα στην ανάγκη φύλαξης των θαλάσσιων συνόρων και τη διάσωση ανθρώπινων ζωών. Παρά τις δυσκολίες, η ελληνική ακτοφυλακή έχει συμβάλει καθοριστικά στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, ενώ έχει δεχθεί και επικρίσεις από διεθνείς οργανισμούς, ΜΚΟ και Ελληνικά πολιτικά κόμματα.

Ένα από τα πιο τραγικά περιστατικά των τελευταίων ετών ήταν το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου στις 23 Ιουνίου 2023. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (IOM), το πλοίο που βυθίστηκε μετέφερε πάνω από 750 άτομα, αριθμός πολύ μεγαλύτερος από τη χωρητικότητα του σκάφους. Η έκθεση του Οργανισμού αναφέρει ότι το πλοίο ταξίδευε προς την Ιταλία και είχε ήδη απορρίψει προσφορές βοήθειας από τις ελληνικές αρχές. Σύμφωνα με τη Frontex, το ελληνικό Λιμενικό Σώμα προσέγγισε το σκάφος και προσφέρθηκε να παρέχει βοήθεια, όμως οι επιβαίνοντες δεν συνεργάστηκαν, πιθανώς υπό την καθοδήγηση των διακινητών που οργάνωσαν το ταξίδι. Ωστόσο, το Λιμενικό σώμα δέχθηκε βαριά κριτική από κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας. Παρόμοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί και σε άλλες επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο, με αναφορές ότι οι διακινητές συχνά αποτρέπουν τους επιβαίνοντες από το να δεχτούν βοήθεια, ώστε να συνεχίσουν την πορεία τους προς την Ευρώπη.

Η τραγωδία αυτή ανέδειξε για άλλη μια φορά τους κινδύνους της παράτυπης μετανάστευσης και τη δραστηριότητα των κυκλωμάτων διακινητών, που εκμεταλλεύονται ανθρώπους σε ευάλωτη κατάσταση. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 2023 περισσότεροι από 3.700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη, αποδεικνύοντας τη σοβαρότητα του ζητήματος.

Η ελληνική μεταναστευτική πολιτική έχει προσαρμοστεί τα τελευταία χρόνια με στόχο την αποτροπή ανεξέλεγκτων ροών και την προστασία των συνόρων. Σύμφωνα με στοιχεία της Frontex, το 2022 οι παράνομες διελεύσεις στα ευρωπαϊκά σύνορα ανήλθαν σε 330.000, με την Ανατολική Μεσόγειο να αποτελεί μια από τις βασικές διαδρομές. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα ευτυχώς συνεχίζει να εφαρμόζει αυστηρότερα μέτρα επιτήρησης, ενώ παράλληλα ενισχύει τις δυνατότητες υποδοχής και διαχείρισης των αιτούντων άσυλο.

Το μεταναστευτικό παραμένει μια σύνθετη πρόκληση για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Η αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και τη σταθερότητα, ενώ παράλληλα είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι όσοι χρήζουν διεθνούς προστασίας θα λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Δυστυχώς, πολλοί προσπαθούν να ξεγελάσουν την Ευρώπη καθώς το 44% των μεταναστών που ήρθαν στην Ελλάδα το 2015 και κατέθεσαν αιτήσεις ασύλου δεν ήταν από την Συρία, η οποία ήταν η μόνη χώρα που είχε κριθεί ως εμπόλεμη και οι υπήκοοι της είχαν δικαίωμα στο άσυλο. Σε αυτό το δύσκολο ισοζύγιο, το Λιμενικό Σώμα συνεχίζει να παίζει έναν κρίσιμο ρόλο, ενεργώντας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και των υποχρεώσεων της χώρας. Σε αντίθεση με την άποψη των ανθρώπων που πιστεύουν ότι η θάλασσα δεν έχει σύνορα, το Λιμενικό σώζει ζωές.